‘Niet de mens heeft dadelijk een rijbewijs nodig, maar de auto.’
Afgelopen vrijdag hoorde ik futuroloog Wim de Ridder spreken, hoogleraar Toekomstonderzoek aan de Universiteit Twente. De Ridder koppelt ontwikkelingen aan elkaar die ‘onvermijdelijk zijn’ maar die mensen nog niet zien. Hij voorspelt de toekomst niet, hij ontdekt hem.
De zelfsturende auto (hij bestaat en rijdt al in de straten van de staat Nevada in de Verenigde Staten) komt er wereldwijd aan. Stap in naast de bestuurdersstoel, tik in waar je heen wilt en laat je vervoeren. De auto doet alles op basis van navigatie en de data die hij onderweg ‘live’ vergaart.
Achtergrond hierbij is dat de samenleving een overgang maakt van het industriële productietijdperk naar het tijdperk van kennis- en netwerken. Volgens De Ridder staan we aan de vooravond van nog meer grote revoluties, met name op het gebied van schone technologie, genetica en de energiemarkt. Doordat bijvoorbeeld iedereen dadelijk betaalbare en uiterst rendabele zonnepanelen op zijn dak heeft staan of tegen zijn raam heeft geplakt, is het CO2-probleem na 2025 opgelost. En elektrisch rijden wordt dus spotgoedkoop.
Ook de menselijke relaties gaan weer centraler staan. We gaan van operational excellence (de processen steeds efficiënter inrichten, zodat we de concurrent kunnen voorblijven) naar customer intimacy (het opbouwen van de relatie met de klant, zodanig dat je meer van hem te weten komt en daarop kunt inspelen). Operational excellence heeft ervoor gezorgd dat we miljoenen iPads tegelijk kunnen produceren en het weken later overal ter wereld kunnen verkopen. En het heeft ons ook een overschot aan kantoren en paprika’s bezorgd, aldus De Ridder.
Ook organisaties gaan veranderen. Zij worden ‘kameleontisch’, veranderen mee met de kleur van hun omgeving. Deze type organisaties weten niet waar ze heen gaan, zitten overal en nergens in en doen wat er op dat moment van belang is. Grote flexibiliteit dus. Zie Google, die doet in zoekmachines en in media (en beheerst de advertentiemarkt), ze zit in auto’s en gaat in de zorg. Dit komt mede omdat medewerkers 20 procent van hun tijd krijgen om met nieuwe ideeën te komen – er kan van alles ontstaan.
‘Kameleontische’ organisaties hebben geen visie en geen plan. ‘Net als het kabinet Rutte-Asscher,’ zegt De Ridder. Ze weten alleen hoeveel ze moeten bezuinigingen. Voor de rest nemen zij de kleur aan van hun omgeving. Levert de zorgpremie te veel gedoe op? Nou, dan passen we het toch aan. ‘Een verademing’, aldus De Ridder.
180° Innovatie 